WARTO PRZECZYTAĆ

Kończy się powoli Wielki Post Anno Domini 2012. Jeszcze tylko kilka dni i będziemy przeżywać Triduum Sacrum. Trzeba się przygotować duchowo do tego wielkiego wydarzenia, by nie okazało się, że Chrystus zmartwychwstanie w liturgii, ale nie w naszym życiu. Jak więc przeżyć te ostatnie dni przed Wielkanocą? Na ulicach i w sklepach coraz większy ruch. Ludzie przygotowują się do Świąt Wielkanocnych. Zakupy, zakupy i jeszcze raz zakupy, a przecież największe wydarzenia dla chrześcijan mają miejsce w kościele, a nie supermarkecie.

Wielki Czwartek

W czwartek przed południem w kościołach katedralnych sprawowana jest wyjątkowa liturgia Mszy św. Krzyżma. Zgromadzony z kapłanami biskup święci oleje, które w ciągu roku będą używane do namaszczania podczas udzielania sakramentów świętych: chrztu, bierzmowania, święceń kapłańskich i do konsekracji świątyń. Warto na tę Mszę św. zaprosić kandydatów do bierzmowania. Właśnie w Wielki Czwartek biskup święci oleje, którymi oni w sakramencie bierzmowania będą namaszczeni, by otworzyć się na dary Ducha Świętego i mężnie wyznawać wiarę w Chrystusa Zmartwychwstałego. W czasie tej samej Mszy Krzyżma kapłani odnawiają swoje przyrzeczenia, które złożyli podczas przyjęcia święceń kapłańskich.

Wieczorem w Wielki Czwartek gromadzimy się we wspólnocie parafialnej, by uczestniczyć we Mszy św. Wieczerzy Pańskiej. Wspominać będziemy ustanowienie przez Chrystusa sakramentów Eucharystii i kapłaństwa. Po czterdziestu dniach postu radośnie odśpiewamy Gloria. Rozdzwonią się wtedy wszystkie kościelne dzwony, a później zamilkną wszelkie instrumenty muzyczne aż do Wigilii Paschalnej. Najbardziej jednak wymownym znakiem będzie gest umycia nóg. Tak jak Chrystus w Wieczerniku umył nogi swoim uczniom, tak kapłan - na znak służby - umyje nogi dwunastu wiernym z parafii. Po Komunii św. nastąpi procesja do kaplicy adoracji zwanej ciemnicą. Umieszczenie Najświętszego Sakramentu w ciemnicy jest pamiątką więzienia Jezusa u arcykapłana i Jego modlitwy w Ogrójcu. Świadome i pobożne uczestnictwo w liturgii Wielkiego Czwartku jest przypomnieniem, ale także zobowiązaniem do wdzięczności Chrystusowi za dar Eucharystii i kapłaństwa. 

Wielki Piątek

Jest to jedyny dzień w ciągu roku, kiedy nie odprawia się Mszy św. W kościele jest cisza, skupienie, czuwanie. Po południu rozpoczyna się w parafiach Liturgia Męki Pańskiej. W milczącej procesji wchodzi do prezbiterium kapłan ze służbą liturgiczną, upada na twarz, a wszyscy klękają, by w ciszy przygotować się do uczestnictwa w tej wyjątkowej liturgii. O jej wyjątkowości świadczy też fakt, że od wieków pozostaje w zasadzie niezmieniona. Po liturgii słowa i homilii, w której kapłan przybliża wiernym opis Męki Pańskiej, następuje modlitwa powszechna. Diakon lub kapłan śpiewa wezwania za Kościół, papieża, biskupów, kapłanów, diakonów, wszystkich wiernych, katechumenów, o jedność chrześcijan, za Żydów, niewierzących, rządzących, strapionych i cierpiących. Po każdym wezwaniu następuje chwila ciszy. W ten sposób przygotowani rozpoczynamy adorację krzyża. Kapłan odsłania kolejno ramiona krzyża i śpiewa: „Oto drzewo krzyża, na którym zawisło zbawienie świata". Wszyscy wierni odpowiadają z wiarą i szacunkiem: „Pójdźmy z pokłonem". Liturgię kończy przyjęcie Komunii św. i procesja do grobu Pańskiego. 

Wigilia Paschalna

Zapytany na ulicy przeciętny przechodzień, z czym kojarzy mu się Wielka Sobota, jednoznacznie odpowie: ze święconką. Z pewnością tak. Trzeba jednak pamiętać, że najważniejsza - choć rozpoczynająca się wieczorem - jest Wigilia Paschalna, która rozpoczyna obchód Wielkanocy. Najpierw następuje poświęcenie ognia przed budynkiem kościoła i zapalenie Paschału symbolizującego Chrystusa - Światłość świata. Uroczyście wnoszony do świątyni Paschał rozjaśnia ciemności, jak Chrystus rozświetla mroki naszego życia. Potem ma miejsce liturgia słowa, która przypomina nam wielkie rzeczy, jakie uczynił Bóg dla człowieka. Przed Ewangelią uroczyście zabrzmi po dwóch dniach Gloria, z akompaniamentem organów i dzwonów, i po 40 dniach Alleluja.

Bardzo ważnym elementem Wigilii Paschalnej jest odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych. Woda jest istotnym elementem życia, jest też symbolem życia nadprzyrodzonego. W chrzcie św. rozpoczęło się w nas życie Boże. Jak niegdyś rodzice i chrzestni wyznali za nas w czasie naszego chrztu św. wiarę w Boga Trójjedynego i Kościół oraz wyrzekli się zła, tak teraz my, świadomie to czynimy, by jeszcze bardziej otworzyć się na łaskę tego sakramentu. Po liturgii chrzcielnej uczestniczyć będziemy w liturgii Eucharystycznej, a potem, jako żywe tabernakula, pójdziemy w procesji rezurekcyjnej, w czasie której niesie się Najświętszy Sakrament i symbole zmartwychwstania: figurę Chrystusa, krzyż przepasany czerwoną stułą i Paschał. 

Warto pamiętać, że w Kościele pierwotnym akcentowano jedność całego misterium paschalnego Chrystusa. Jedynym świętem chrześcijan była Pascha - Wielkanoc. Podkreślić trzeba, że wydarzenia od Męki aż po Zmartwychwstanie są ze sobą ściśle związane i razem stanowią paschę Pana, przejście od kenozy do gloryfikacji, od uniżenia do wywyższenia, od śmierci do życia. Poszczególne dni Triduum poświęcono różnym aspektom tego misterium: w Wielki Piątek - pamiątce Męki Pańskiej, w Wielką Sobotę - spoczynkowi Jezusa Chrystusa w grobie, w noc Wigilii Paschalnej - czuwaniu i oczekiwaniu na Jego zmartwychwstanie.

Misterium Paschalne jest głównym wydarzeniem historii zbawienia i źródłem skuteczności sakramentów. Mamy je nie tylko wspominać i uobecniać w liturgii, ale nim żyć na co dzień, by mogło ono przemieniać i kształtować nasze życie. Tak więc, choć uczestnictwo w liturgii Triduum Sacrum jest bardzo ważne, to nie ma się ono kończyć, ale zaczynać paschalny charakter całego naszego życia chrześcijańskiego.

Kto przychodzi na Mszę św. dopiero w Niedzielę Zmartwychwstania, wiele traci. Uczestnictwo w Wigilii Paschalnej czy - dla tych, którzy w niej uczestniczyć nie mogą - w Eucharystii w Niedzielę Zmartwychwstania jest uwieńczeniem całego Triduum Sacrum. Święta Paschalne - jak podkreśla ks. prof. Czesław Krakowiak, liturgista z KUL-u - rozpoczynają się już w Wielki Czwartek. Msza św. rezurekcyjna jest uroczystym ogłoszeniem światu faktu zmartwychwstania Chrystusa. Cieszy fakt, że z roku na rok coraz większa liczba wiernych uczestniczy w liturgii Triduum Paschalnego. Wielu też adoruje Chrystusa w Wielki Czwartek i w Wielki Piątek, a także - przychodząc w sobotę ze święconką - oddają cześć krzyżowi świętemu. Smuci natomiast fakt, że są tacy wierni, którzy odkładają spowiedź świętą na ostatnią chwilę.

Ks. Krzysztof Michalczak - PK 13/2012 r.